Tonie Mudde schreef een interessant artikel in de Volkskrant van zaterdag. Dat conclusies verbinden aan cijfers die leerlingen hun docenten geven, gebakken lucht is. Gezond verstand deed zoiets al vermoeden maar het schijnt nu zelfs onderzocht te zijn.
De Australische onderwijspsycholoog Arthur Poropat schreef er een artikel over. Zijn studenten baseerden hun keuze voor vakken vaak op de cijfers die studenten in evaluaties hun docenten gaven. Hij wilde wel eens weten hoe valide die keuze was en dook in de literatuur.
Twee als goed bekend staande opleidingen, The Airforce Academy in de VS en de Bocconi universiteit in Italië, bleken er onafhankelijk van elkaar onderzoek naar gedaan te hebben. Kortweg komt het er op neer dat, hoe hoger de cijfers die de studenten van hun docenten kregen, hoe hoger ook de studenten hun docenten waardeerden. Ook als het onderwijs objectief gezien belabberd was. En andersom bleek ook waar. Heel goede docenten die lager becijferden, kregen zelf ook slechtere evaluaties van hun studenten. Ook als in vervolgcursussen bleek dat die studenten heel wat meer geleerd hadden dan hun zo tevreden collega’s met de hoge cijfers. Conclusie? Studenten kunnen niet beoordelen van wie ze het meeste leren. Het is meer een ’you scratch my back and I will scratch your’s’ systeem: zolang ik maar een goed cijfer heb is alles ok, de rest is bijzaak.
Ik vermoedde al zoiets. Intuïtie is niet altijd betrouwbaar, maar deze keer heeft die me niet bedrogen. Leerlingen zo maar docenten laten evalueren, heeft ook iets van met de kalkoen over het kerstdiner discussiëren. Er moet nu eenmaal regelmatig iets gebeuren in de les wat misschien minder leuk is, maar wel effectief voor het leerproces. Streng zijn op inzet en resultaten bijvoorbeeld. Hoog met die lat! Een docent is de deskundige als het om leren gaat en verantwoordelijk voor het leerproces. Dus zal hij als regel beslissen wat en hoe er geleerd wordt, zij het in goede communicatie met zijn leerlingen. Strenge docenten zijn niet per definitie slechte docenten. Integendeel.
Hebben we dan niets aan die cijfers voor docenten? Jawel hoor, het is absoluut interessante informatie. Maar zoals Standaerd in zijn boeiende boek ’De becijferde school’ betoogt: die cijfers zijn niet om conclusies uit te trekken over de kwaliteit van het onderwijs, ze zijn het begin van nader onderzoek. Onderzoek zoals bijvoorbeeld op de twee voornoemde opleidingen. Daar bleken de beste docenten schuil te gaan tussen de mindere beoordelingen. Dat is knap frustrerend voor de betrokkenen. Als er grote verschillen in waardering zijn tussen docenten zul je de klas in moeten. Kijken wat er werkelijk aan de hand is. Cijfers zijn heel geschikt om de waarheid achter te verbergen. Dat weten ze bij Volkswagen ook. Het laat ook weer eens zien met hoeveel scepsis er naar allerlei van die standaard evaluatie gegevens gekeken moet worden.
Laatst kwam ik met een topwaardering voor mijn workshop uit een conferentie. Misschien heb ik wel te weinig eisen gesteld…