Alles in de scholen lijkt tegenwoordig om doelen te draaien. Wat moeten de studenten of leerlingen aan het einde van de les of periode weten en kunnen. Opbrengst gericht werken heet dat. Eerst maar even de voorkant van het verhaal. Ja, doelen doen er toe en ja, je gaat naar school om wat te leren. Als er niet geleerd wordt verliest de school zijn bestaansrecht. Tot zover die kant van de waarheid. Maar als ik in scholen rondloop, krijg ik meer en meer de indruk dat de school onderdeel is geworden van een soort maatschappelijk productieproces: Je schrijft voor wat er uit moet komen, levert de grondstoffen daarvoor pasklaar aan en sleutelt vervolgens een zo efficiënt mogelijk productieproces in elkaar. Methodes die de stof naadloos aanbieden, uitgekiende toetsing en data gestuurde volgsystemen die opletten of iedereen nog in de pas loopt. Onderwijs als industrie, als productiebedrijf met managers die meer achter beeldschermen zitten dan in de leslokalen.
Nee, ik ben geen oude romanticus die treurt over wat niet meer is. Ik ben een strijdlustige onderwijsdeskundige die meent te weten hoe effectief leren er werkelijk uit ziet. Goed onderwijs begint niet met de doelen van een les. Goed onderwijs begint met contact maken, met je deelnemers op zoek gaan naar betekenis, grote vragen durven stellen. Het boek het boek kunnen laten als er belangrijker dingen spelen. Het data gedreven denken zet de opbrengst centraal, niet meer de reis er naartoe. Het dwingt docenten zicht met hun deelnemers jachtig naar de finish te haasten in plaats van met hen nieuwsgierig op weg te zijn.
Er waait een neoliberale wind door het onderwijs. Het zou wel eens de volgende overheidsdienst kunnen zijn die stapje voor stapje wordt uitgeleverd aan het marktdenken. Uitzendbureaus leveren uurtje-factuurtje docenten, de huiswerk industrie spijkert tegen betaling bij , gelikte digitale hulpmiddelen en onderwijsmethodes beloven de kortste, lees goedkoopste, weg naar het doel. We drijven langzaam weg richting een onderwijs-industrieel complex. Waar dat toe leidt hebben we gezien in de landbouw.